ეფექტის არარსებობა და ფულის უსარგებლო ხარჯვა ჩვეულებრივი გაციების მკურნალობისა და პროფილაქტიკის საშუალებები არ არსებობს, ჯიბეების ამოსუფთავება, ცხვირის გასაწმენდად სურდოს სამკურნალო საშუალებებიდადნ ერთ-ერთი ყველაზე არაფექტურ ინგრედიენტს ანტიჰისტამინის ჯგუფის პრეპარატები წარმოადგენენ, რომლებიც, ჩვეულებრივ, შედან ამ წამლების შემადგენლობაში იმ მცდარი წარმოდგენის გამო, თითქოს მათ შეუძლიათ �ცინგლიანი� ცხვირის გაშრობა და აქედან გამომდინარე, სუნთქვის გაიოლებაც.მიუხედავად იმისა, რომ ანტიჰისტამინები ალერგიული რეაქციებით გამოწვეული რინიტის (ცხვირის ლორწოვანი გარსის ანთება) დროს ძალზე ეფექტური საშუალებებია, ანტიჰისტამინების (მათ შორის უახლესი, ე. წ. არასედატიური ანტიჰისტამინების) მოხმარების შესახებ მრავალრიცხოვანმა გამოკვლევებმა, ვერ გამოავლინა დამაჯერებელი მონაცემები ჩვეულებრივი გაციების სამკურნალოდ [18]. ანტიბიოტიკების გამოყენება მწვავე რესპირატორული (სასუნთქი გზების) ინფექციების დროს ზედა და ქვედა სასუნთქი გზების ინფექციები წარმოადგენენ იმის ძირითად მიზეზს, რომ ყველა ასაკის პაციენტისათვის ანტიბიოტიკების მიღება ასეთ დროს მათთვის მიღებული სამედიცინო პრაქტიკაა. ბრაზილიის ქ. ფორტალეზას დაბალშემოსავლიანი მოსახლეობისათვის განკუთვნილი აფთიაქების შემოწმებამ გამოავლინა, რომ რესპირატორული ინფექციების სამკურნალოდ სტანდარტულად რეკომენდებული იყო ანტიბიოტიკები [2]. მაგრამ, ზედა სასუნთქი გზების მწვავე ინფექციების შემთხვევათა 95% არაბაქტერიული აღმძვრელებითაა გამოწვეული [3]. ამერიკის სამედიცინო ასოციაციის (ასა) მიერ �დამტკიცებულია, რომ გაციებით დაავადებული პაციენტების სამკურნალოდ, ანტიბაქტერიული პრეპარატების მოხმარება სრულიად უსარგებლო მკურნალობაა� [4]. მხოლოდ ისეთ შემთხვევებში, როდესაც ერთი-ორი კვირის გავლის შემდეგ სიმპტომები მაინც არ სუსტდება, არსებობს ცხვირის ნესტოებში, ბრონქიალურ გზებსა და ფილტვებში მეორადი ბაქტერიული ინფექციის არსებობის შესაძლებლობა. ასეთ დროს აუცილებელია შესაბამისი დიაგნოსტიკური გამოკვლევის ჩატარება, რათა დადგინდეს პენიცილინით, ამოქსაცილინით, კოტრიკომოქსაზოლითა ან ერითრომიცინით მკურნალობის აუცილებლობა. განვითარებად ქვეყნებში მწვავე რესპირატორული ინფექციების (მრი) არასათანადო მკურნალობას ჯანდაცვის სამსახურების რესურსების ფუჭ ხარჯვამდე მივყავართ, და შეუძლია წამლების მიმართ მდგრადი ბაქტერიების რაოდენობის გაზრდა [5]. მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის აზრით, მრი-ს უმრავლეს შემთხვევების დროს �ანტიბიოტიკების საჭიროება არ არსებობს� [6]. ხველების წარმოშობისას და სუნთქვის გაძნელებისას, ხუთ წლამდე ბავშვებში გახშირებულ სუნთქვასა და გულმკერდის შეწევას შეუძლია პნევმონიით დაავადებული ისეთი ბავშვების გამოვლენა, რომელთაც ანტიბიოტიკებით მკურნალობა ესაჭიროებათ. ორი თვემდე ბავშვებში გახშირებულია სუნთქვა, როდესაც მისი სიხშირე წუთში 60-ს აღემატება, 50-ს - ორი თვიდან ერთ წლამდე ბავშვებში და 40-ს - ერთიდან 5 წლამდე ბავშვებში. ის ბავშვები, რომელთაც აღენიშნებათ ნეკნთაშორისი სივრცეების შეწევა ან სხვა სახიფათო დაავადებების სიმპტომები (მაგალითად, დალევის უნარის არქონა; ძილისადმი არაბუნებრივი მიდრეკილება ან გამოფხიზლების გაძნელება; კრუნჩხვები; მშვიდი ბავშვების მიერ ჩასუნთქვისას გამოცემული მკვეთრი ხმები (სტრიდორი), ან ცილოვან-კალორიული უკმარისობის მძიმე ფორმა), უნდა გაიგზავნოს საავადმყოფოში სამურნალოდ. თუ ბავშვებს აღენიშნებათ ხველება აღნიშნული სიმპტომების გარეშე, შუა ყურის ანთების ნიშნები ან ეჭვია ყელის სტრეპტოკოკურ ინფექციაზე, ეს ნიშნავს, რომ ეს უბრალო ხველება და გაციებაა, და ისინი საჭიროებენ იჯახის პირობებში მზრუნველობას, ანტიბიოტიკებისა ან სამრეწველო წარმოების სხვა რომელიმე წამლის მიცემის გარეშე [7]. მაგალითად, ინდონეზიაში მსუბუქი ფორმის მრი-ით დაავადებულ ბავშვებს მკურნალობდნენ ამპიცილინით ან პლაცებოთი. მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ამპიცილინით ნამკურნალები ბავშვების გამოჯანმრთელება, სხევბთან შედარებით, უფრო სწრაფად არ მიდიოდა [5]. ბავშვებში ხველებისა მკურნალობისათვის 4 უბრალო წესი იქნა შემუშავებული: [8] - ხველების დროს ბავშვები ანტიბიოტიკებს არ საჭიროებენ.
- თუ ბავშვს ხველებასთან ერთად აღენიშნება გახშირებული სუნთქვა, რეკომენდებულია კოტრიმოქსაზოლის ან ამოქსაცილინის პერერალურად მიცემა, ანდა პენიცილინის პროკაინის მარილის ინექცია კუნთებში.
- თუ ხეველებასთან ერთად ბავშვს აღენიშნება ნეკნთაშორისი სივრცის შეწევა, ბავშვი გადაყვანილ უნდა იქნეს საავადმყოფოში და კუნთებში უნდა გაუკეთდეს ბენზილპენიცილინის ინექცია (გენტამიცინთან ერთად, თუ ბავშვი ჯერ ორი თვის არაა).
- ხველებისა და ციანოზის (კანის მოლურჯო შეფერილობა, რომელიც სისხლში ჟანგბადის ნაკლებობითაა გამოწვეული) დროს და თუ ბავშვს დალევაც არ შეუძლია, აუცილებელია მისი საავადმყოფოში გადაყვანა და მისთვის ქლორამფენიკოლის კურსის ჩატარება (ან ბენზილპენიცილინისა გენტამიცინთან ერთად, თუ ბავშვი ჯერ ორი თვის არაა).
ნეპალში ჩატარებულმა გამოკვლევამ დაადგინა, რომ სპეციალიზებული სამედიცინო დახმარების დაწესებულებების არარსებობის დროსაც კი, შესაძლებელი იყო სოფლის ფერშლებისა და გაუნათლებელი მშობლებისათვის იმის სწავლება, თუ როგორ უნდა გამოეცნოთ პნევმონია და ემკურნალათ მისთვის ორი პერორალური ანტიბიოტიკით - თავდაპირველად კოტრიმოქსაზოლით, ხოლო შემდეგ, გაუმჯობესების არარსებობისას - ქლორამფენიკოლით. სამ წელიწადში, პნევმონიით გამოწვეული სიკვდილიანობის მაჩვენებელი 30%-ით შემცირდა [9]. ] ცხრა გამოკვლევის შედეგების ანალიზმა (ერთი მათგანი ნეპალში იყი ჩატარებული) აჩვენა ბავშვებში პნევმონიით გამოწვეული სიკვდილიანობის მაჩვენებლის 26-35%-ით შემცირება [10]. მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის თანახმად, ბაქტერიული პნევმონიის მკურნალობის დროს ანტიბიოტიკების სწორად გამოყენების პრინციპების უკეთ გაგებამ, შესაძლებელი გახადა ბავშვთა სიკვდილიანობის დიდი ნაწილის თავიდან აცილება. ზოგიერთ ქვეყანაში ამან ასევე ხელი შეუწყო მწვავე რესპირატორული ინფექციების სხვა ფორმების ანტიბიოტიკებით არასათანადოდ მკურნალობის შემთხვევების შემცირებას [11]. ლიტერატურა 1. Bergogne-Berezin, E.; "Continuous activity of ttgnificant antibiotics", Clinical Therapeutics, Vol 13, No 1, 1991, pp181-8. 2. Misago, С. and Fonseca, W., "Antimicrobial drugs advised in pharmacies in Brazil for children with acute respiratory infections", Lancet, Vol 338, No 8768, 14 Sep 1991, p702. 3. Lode, H., "Respiratory tract infections: when is antibiotic therapy indicated?", Clinical Therapeutics, Vol 13, No 1, Jan-Feb 1991, pp149-156. 4. AMA, Drug Evaluations, Philadelphia, W.B. Sounders Co., (6th edn) 1986, p376. 5. Sutrisna, В., Frerichs, R.R. and Reingold, A.L, "Randomised, controlled trial of effectiveness of ampicillin in mild acute respiratory infections in Indonesian children", Lancet, Vol 338, No 8765, 24 Aug 1991, pp471-4. 6. Chetley, A., Peddling Placebos: An analysis of cough and cold remedies, Amsterdam, HAI, 1990, p1. 7. WHO, Acute respiratory infections in children: Case management in small hospitals in developing countries. A manual for doctors and other senior health workers, (WHO/ARI/ 90.5), Geneva, WHO, 1990. 8. Anon., Childhood Pneumonia: strategies to meet the challenge, (Proceedings of the First International Consultation on the Control of Acute Respiratory Infections, 1991), London, AHRTAG, 1992. 9. Pandey, M.R., Daulaire, N.M.P., et al, "Reduction in total under-five mortality in western Nepal through community-based antimicrobial treatment of pneumonia", Lancet, Vol 338, 19 Oct 1991, pp993-7. 10. Sazawal, S., and Black, R.E., "Meta-anafysis of intervention trials on case-management of pneumonia in community settings", Lancet, Vol 340, 29 Aug 1992, pp528-33. 11. Gove, S., Pio, A., et al, "WHO guidelines on detecting pneumonia in children", Lancet, Vot 338, 7 Dec 1991, p1453;
Anon., "Towards a more rational use of antibiotics in acute respiratory infections in children", Essential Drugs Monitor, No 9, 1990, p5. |
ხველებისა და სურდოს სამკურნალო პრეპარატების პოპულარული კომპონენტებია, აგრეთვე, ცხვირის შეშუპების საწინააღმდეგო საშუალებები - ჩვეულებრივ, სიმპათომიმეტიკები (წამლები, რომლებიც სიმპათიკური ნერვული სისტემის გაღიზიანების იმიტაციას აკეთებენ). თუმცა, ჩვეულებრივ, ცხვირით სუნთქვის გამაიოლებელ საშუალებებს გართულებების გამოწვევაც შეუძლიათ. შეშუპების საწინააღმდეგო აეროზოლებს, წვეთებსა და ცხვირის საინჰალაციო საშუალებებს დროის მხოლოდ მცირე მონაკვეთში შეუძლიათ მოქმედება. მაგრამ, ამავე დროს, მათ შეუძლიათ �უკუფექტის� გამოწვევაც, ე. ი. მათი მოხმარების შემდეგ ასევე შესაძლებელია ცხვირის ლორწოვანი გარსის უფრო ძლიერი შეშუპების წარმოქმნა. ასეთ წამლებს შეუძლიათ დაავადების გახანგრძლივებაც, და მათ რეგულარულ მოხმარებამ, შესაძლოა, ცხვირის ლორწოვანი გარსი დააზიანოს. ბრიტანეთის სამედიცინო ასოციაციის აზრით, �ჩვეულებრივი სურდოს უმეტეს შემთხვევებში არ არსებობს მისი შეშუპოების საწინააღმდეგო საშუალებებით მკურნალობის აუცილებლობა� [25]. თუკი შეშუპების საწინააღმდეგო პრეპარატის მიღება აუცილებელია, ორი-სამი დღის განმავლობაში შესაძლებელია ისეთი აეროზოლების, წვეთებისა და საინჰალაციო საშუალებების გამოყენება, რომლებიც ოქსიმეტაზოლინს ან ქსილომეტაზოლინს შეიცავენ; გარდა ამისა, შეიძლება ჩვეულებრივი სუფრის მარილის 0,9%-იანი წყალხსნარის გამოყენებაც, რომელიც �ეფექტურია, იაფია და შეიძლება მისი გამოყენება უმცროსი ასაკის ბავშვების სამკურნალოდ�. სურდოს საწინააღმდეგო ბევრი პრეპარატი ტაბლეტების ან სიროფის სახით, შეშუპების საწინააღმდეგო საშუალებებს შეიცავს, რადგანაც მიღებულია, რომ მათი ასეთი სახით მიღება უფრო მოსახერხებელია. თუმცა, თითქმის არ არსებობს მომაცემები მათი ეფექტურობის ესახებ. გაძნელებული ყლაპვა ბევრი ადამიანისათვის მტკივანი ყელი გაციების დასაწყისის პირველ ნიშანს წარმოადგენს. ყელის ასეთი გაღიზიანება ვირუსული ინფექციითაა გამოწვეული. არ არსებობს იმის �დამაჯერებელი მტკიცებულებები�, რომ ხველების საწინააღმდეგო ანტისპეტიკური პასტილებს, აეროზოლებს ანდა ყელში გამოსავლებ სააფთიაქო ნარევებს რაიმე სარგებლობის მოტანა შეუძლიათ [30]. ბევრი აეროზოლი და პასტილები ადგილობრივ ანესთეტიკს შეიცავს, რომელსაც ტკივილის გაადვილება შეუძლია, მაგრამ, ამავე დროს, ასევე შეიძლება გამოიწვიოს ყელის გაღიზიანებაც; ეს კი მხოლოდ გააძლიერებს ტკივილს, ანესთეტიკის მოქმედების გავლის შემდეგ. ცხვირის შეშუპების საწინააღმდეგო პერორალური საშუალებები ცხვირის შეშუპების საწინააღმდეგო ყველაზე ხშირად გამოყენებული პრეპარატებია ეფედრინი, ფენილეფრინი, ფენილპროპანოლამინი და ფსევდოეფედრინი. როგორც ყველა სიმპათომიმეტიკისა, მათი მიცემა არ შეიძლება ჰიპერტონიით, ჰიპერთირეოზით, გულის კორონალური დაავადებით ან კიდევ დიაბეტით ავადმყოფი ადამიანებისათვის, და ასევე მათთვის, ვინც მონოამინოოქსიდაზის (იხმარება ანტიდეპრესანტის დანიშნულებით) ინჰიბიტორებს ღებულობს [1]. ეფედრინი
მასტიმულირებელი მოქმედების გამოისობით, ეფედრინის მიღება დღის 4 საათის მერე არ შეიძლება. მისი მიცემა აგრეთვე არ შეიძლება მეძუძური ქალებისათვის. ორსულობის პერიოდში მისი უვნებლობა არ არის დადგენილი, და ასევე არ ენიშნება 60 წელზე მეტი ასაკის ადამიანებს [2], [3]. ფენილეფრინი ფენილეფრინი, ჩვეულებრივ, არ ინიშნება ორსულობის პერიოდში, რადგანაც მან დაუბადებელი ბავშვის გულის მანკი შეიძლება გამოიწვიოს. ის საერთოდ არ არის რეკომენდებული ახალშობილთათვის, და მისი არასასურველი მოქმედება ყველაზე ხშირად აღირიცხება 60 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანებში [3]. ფენილპროპანოლამინი ფენილპროპანოლამინი არ არის რეკომენდებული 8 წლამდე ასაკის ბავშვებისათვის, არ არის დადგენილი მისი უსაფრთხოება ორსულობის პერიოდში, ხოლო მისი არასასურველი მოქმედება ყველაზე ხშირად აღირიცხება 60 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანებში. პრინციპში, გავლებული იყო კავშირი ამ პრეპარატსა და მის სერიოზულ ტოქსიურ ეფექტს შორის [3], [4], [5]. ფსევდოეფედრინი ფსევდოეფედრინის გამოყენება უკავშირდებოდა ბავშვებში იშვიათი ვიზუალური ჰალუცინაციების გამოვლინებებს [2]. ლიტერატურა 1. ВМА and the Royal Pharmaceutical Society of Great Britain, British Naffonal Fomulary, London, BMA and the Pharmaceutical Press, No 23, Mar 1992, p130 2. Reynolds, J.E.F. (ed.), Martindale: The Extra Pharmacopoeia, London, The Pharmaceutical Press, (29th edn) 1989, pp1462 and 1478 3. Henry, J. (ed.), The British Medical Association Guide to Medicines & Drugs, London, Dorling Kindersley, (2nd edn) 1991, pp265, 340 and 341 4. Lowenstein, S.R. & Parrino, T.A., "Management of the Common Cold", Advances in Infernal Medicine, 32, 1987, p219 5. Oreon, J. & Bassow, L., "Over-the-Counter Cough Formulas", Clinical Pediatrics, June 1987, p287 |
ზოგიერთი �ხველების� საწინააღმდეგო პასტილი დამარბილებელ ნივთიერებებს შეიცავს, მაგალითად, თაფლს, ძირტკბილას ან გლიცერინს, რომელთაც ყელის ზედაპირზე ზემოქმედება შეუძლიათ. მათ ასევე შესაძლოა თავის შედგენილობაში გააჩნდეთ სასიამოვნო გემოსი და სუნის მქონე ისეთი კომპონენტები, როგორებიცაა პიტნა, ევკალიპტი, დარიჩინი, ლიმონი, მიხაკი ან ანისი. �ამ პრეპარატების ძირითადი ეფექტი იმაში მდგომარეობს, რომ მათი სუნიდა გემო შეიძლება დაგეხმაროთ თავის უკეთ გრძნობაში. მათ ნერწყვის გამოყოფის გაძლიერება შეუძლიათ, რომელსაც, თავის მხრივ, დამარბილებელი თვისება აქვს და რეცხავს ყელის ანთებულ ზედაპირს... კიდევ უფრო არარაციონალურია ხველების საწინაღმდეგო ის წამლები, რომლებიც იგივე კომპონენტებს თხიერი სახით შეიცავენ, რამეთუ ჩაყლაპვის ემდეგ ისინი ხვდებიან პირდაპირ კუჭში, და ყელზე შეუძლიათ იმოქმედონ მხოლოდ წამის მცირე ნაწილის განმავლობაში [32]. ხველება - მედიკამენტები თუ მითები არსებობს წამლების მხოლოდ ორი ტიპი: ამოსახველებელი საშუალებები, ანუ მუკოლიტიკები, რომლებიც სისველის გამოყოფას აიოლებენ; და სუპრესანტები, რომელთა სავარაუდო დანიშნულებაა ხველების რეფლექსსის დათრგუნვა. ამოსახველებელი საშუალებების უმრავლესობა მოქმედებენ კუჭის რეცეპტორების გაღიზიანების გზით, რაც, თავის მხრივ, იწვევს ბრონქებში მდებარე ჯირკვლებისაკენ მიმავალი ნერვების რეფლექტორულ სტიმულაციას. მიღებულია, რომ ამის შედეგად ხდება ბრონქიალური ჯირკვლების სეკრეციის გაძლიერება, რის გამოც სისველე უფრო თხიერი ხდება და უფრო ადვილადაც ამოიხველება. თუმცა, ამ წამლების უმეტესობას, სეკრეციის გასაძლიერებლად საჭირო მაღალ დოზებში, გულის რევისა და ღებინების გამოწვევაც კი შეუძლიათ [36]. ცნობების მიხედვით, მუკოლიტიკებს, ისეთების როგორებიცაა აცეტილცისტეინი, კარბოცისტეინი და მეთილცისტეინი, ასევე სხვა ფერმენტებს, ლაბორატორიულ პირობებში, სისველის �მონელება� შეუძლიათ, თუმცა, მათი მოქმედება რეალურ ცხოვრებისეულ სიტუაციებში არაერთგვაროვანი იყო. ექსპერტთა უმრავლესობა ერთიანია იმ შეხედულებაში, რომ ხველების სუპრესანტის გამოყენება მხოლოდ მცირე რაოდენობის შემთხვევებში უნდა იქნეს გამოყენებული. �სუპრესანტების დანიშვნის შემთხვევაში მათი ნაკლოვანებების კომპენსაცია ძალზე იშვიათად ხდება მკურნალობის დადებითი ეფექტებით. ეს საშუალებები სასარგებლონი არიან მხოლოდ შეზღუდული რაოდენობის შემთხვევებში, მაგალითად, მშრალი ხველებით გამოწვეული ძილის დარღვევების დროს. ხველების სუპრესანტებს შეუძლიათ სისველის მოცილების შეფერხება, რამაც, შესაძლოა, ქრონიკული ბრონქიტითა და ბრონქოექტაზით დაავადებული პაციენტებზე არასასურველი ზემოქმედება მოახდინოს. თუმცა მათ ტიპურად იყენებენ მწვავე ბრონქიტებისა და პნევმონიის დროს, ამ პრეპარატებს ზიანის მიყენებაც შეუძლიათ; და ასეთი მდგომარეობების მკურნალობისას საუკეთესო დანიშნულებაა ანტიბაქტერიული პრეპარატების დაუყოვნებლივ შეყვანა. ხველების ისეთი სუპრესანტები, როგორებიცაა კოდეინი, დექსტრომეტორფანი და ფოლკოდინი, ძლიერად იშვიათად მოქმედებენ სასურველი ეფექტისათვის აუცილებელი ძალით; ყველა მათგანს აქვს კუჭის შეკრულობის გამოწვევის ტენდენცია. ხველების კოდეინის ან მისი მსგავსი ოპიოიდური ტკივილგამაყუჩებლების შემცველი სუპრესანტები, ჩვეულებრივ, არ არის რეკომენდებული ბავშვებისათვის; და მათი მიცემა საერთოდ არ შეიძლება ერთი წლის ასაკამდელი ბავშვებისათვის� [41. შესაბამის დოზებში, ნამდვილად ეფექტურ პრეპარატს წარმოადგენს კოდეინი; თუმცა მას შეუძლია კუჭის შეკრულობის გამოწვევა, და ძალიან იშვიათ შემთხვევებში, ასევე შეუძლია პაციენტებში მისდამი, მორფინის მსგავსი, მიჩვევა განუვითაროს. თუმცა, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ჩამონათვალში მითითებულია, რომ კოდეინი განხილული უნდა იყოს როგორც თერაპიული ჯგუფის წამლების მაგალითი, და მისი ჩანაცვლება შეიძლება ანალოგიური საშუალებით, მაგალითად დექსტრომეტორფანით კომბინირებული მავნებლობა ბაზარზე არსებული პროდუქტების ერთ-ერთი ყველაზე ირაციონალური ტიპია ისეთი ინგრედიენტების კომბინაცია, რომლებსაც უნდა გააჩნდეთ ამოსახველებელი (მუკოლიტიკური) მოქმედება, ხველების სუპრესანტებთან ერთად. იმ წამლების დიდი უმრავლესობა, რომლებიც იყიდებიან როგორც ხველებისა და გაციების საწინააღმდეგო საშუალებები, სწორედ კომბინირებულ პრეპარატებს წარმოადგენენ. ბრიტანეთის ეროვნული ფარმაკოლოგიური ცნობარის მიხედვით [46]: �ხველების საწინააღმდეგო კომბინირებულ პრეპარატებს არ უნდა ჰქონდეთ ადგილი რესპირატორული (სუნთქვითი) დარღვევების დროს., აღნიშნული პრეპარატები უნდა მოექცნენ გადამჭრელი კრიტიკის ქვეშ არა მხოლოდ როგორც უსარგებლო, არამედ როგორც პაციენტების მიერ არასათანადო წამლების მიღების წყარო� აშშ-ს საკვები და სამკურნალო პროდუქტების ზედამხედველობის სამმართველო მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ არ არსებობს ისეთი მიზნობრივი პაციენტების ჯგუფი, რომელთაც შეუძლიათ სამზე მეტი ფარმაკოლოგიური ჯგუფის შემცველი კომბინირებული პროდუქტებისაგან სარგებლის მიღება [47]. ანალოგიურ აზრს გამოთქვამს ამერიკის სამედიცინო ასოციაცია, რომელიც აცხადებს, რომ კომბინირებული პრეპარატების აუცილებლობის შემთხვევაში, ისინი უნდა პასუხობდნენ შემდეგ კრიტერიუმებს: 1. წამალი არ უნდა შეიცავდეს სხვადასხვა ფარმაკოლიგიური ჯგუფებიდან სამზე მეტ ინგრედიენტს, და არაუმეტეს თითო შემადგენლისა ყოველი ფარმაკოლოგიური ჯგუფიდან. 2. თითოეული აქტიური ინგრედიენტი უნდა შედიოდეს ეფექტური და უსაფრთხო კონცენტრაციით და ხელს უნდა უწყობდეს ისეთ მკურნალობას, რომლისთვისაც გამოიყენება მოცემული პროდუქტი. 3. პროდუქტი უნდა გამოიყენებოდეს მხოლოდ ერთდროულად რამდენიმე სიმპტომის არსებობის შემთხვევაში. 4. პროდუქტი თერაპიულად უნდა ესადაგებოდეს განსაკურნავი სიმპტომებისა ტიპსა და სიმძიმეს. 5. უნდა გათვალისწინებულ იქნას კომპონენტების არასასურველი რეაქციები. ამერიკის სამედიცინო ასოციაციის კომენტარებში შემდგომ ნათქვამია: �ბევრი იმ პრეპარატთაგან, რომლებიც პოპულარულია არასპეციალისტებსა და ექიმებს შორის ზედა სასუნთქი გზების დაავადებების დროს, მოცემულ კრიტერიუმებს არ პასუხობს� [48]. ხველებისა და გაციების მკურნალობა ადამიანთა უმრავლესობას გაციების სამკურნალოდ წამლები საერთოდ არ სჭირდება. ავადმყოფობა იწყება და მთავრდება იმ ვადებში, რომელიც გრძელდება 4-დან 14 დღემდე. ინფექციის განვითარების ადრეულ სტადიებზე ავადმყოფობას შველის დასვენება და დიდი რაოდენობით სითხის მიღება. ზომიერი დოზებით მიღებულ პარაცეტამოლს შეუძლია ტკივილის გაადვილება და მაღალი ტემპერატურის დაგდება (თუმცა, უმნიშვნელოდ მაღალი ტემპერატურა ინფექციის საწინააღმდეგოდ ორგანიზმის ჩვეულებრივი თავდაცვითი რეაქციაა). როდესაც ცხვირი გავსებულია, შველის მოხოცვა ანდა ნესტოების უბრალო, ფრთხილი გასუფთავება. ყელის ანთების დროს წოვა ან ღეჭვა ასტიმულირებს ნერწყვის გამოყოფას, რაც, თავის მხრივ, ამცირებს გაღიზიანებას. ასევე მოქმედებს ნებისმიერი თბილი სითხე. ყელში მარილიანი თბილი წყლის გამოვლება შველის მასში ანთებითი პროცესის შემცირებას, ხოლო გაღიზიანებას არბილებს ასევე თბილი ლიმონიანი ან თაფლიანი წყალი. სველი ხველების წარმოშობის დროს არ შეიძლება ხველების სუპრესანტების მიღება. აქ ისევ შველის თბილი სასმელები. სისველის გარეშე მშრალი ხველების დროს, ძირითადად, შველის ყელის �შეზეთვა�. არ შეიძლება ხველების სუპრესანტების მიცემა ბავშვებისათვის; მოზრდილებს, ძლიერი ხველების და ხველების მიზეზით გამოწვეული დარღვეული ძილის დროს, შეიძლება უშველოს სუპრესანტმა, მაგალითად, დექსტრომეტორფანმა. პნევმონიის სიმპტომების გაჩენისას - სუნთქვის გახშირება ან გულმკერდის შეწევა - აუცილებელია სამედიცინო დახმარება და შესაბამისი ანტიბიოტიკის გამოყენება (იხ. ჩანართი). ჯანმრთელობის დაცვის მუშაკებმა ყველა ღონე უნდა იხმარონ იმისათვის, რომ არ ქინას წახალისებული წამლების მოხმარება უბრალო ხველებისა და გაციების დროს, ჯანდაცვის საშუალებების შესახებ განათლების დონის ამაღლების გზით; თუკი პაციენტი მაინც დაჟინებით მოითხოვს ხველების საწინააღმდეგო საშუალებებს, მედიცინის მუშაკებს შეუძლიათ მოზრდილებს რეკომენდაცია მისცენ ოჯახის პირობებში მოამზადონ უვნებელი, ხველების დამარბილებელი საშუალება თავისთვის, ან პატარა ბავშვისათვის. |
სამოქმედო რეკომენდაციები 1. მთავრობებს მართებთ ჩაატარონ ბაზარზე არსებული ხველებისა და სურდოს საწინააღმდეგო პრეპარატების სრული რევიზია - როგორც თავისუფალ გაყიდვაში არსებული, ასევე რეცეპტურული საშუალებების, ისეთი პროდუქტების მოცილების მიზნით, რომლებიც შეიცავენ პოტენციურად მავნე ინგრედიენტებს, ან ისეთების, რომლებიც შეიცავენ სამზე მეტ შემადგენელს;ასევე არაეფექტური ინგრედიენტების სემცველი პროდუქტები. 2. მთავრობებმა, ჯანმრთელობის დაცვის ორგანოებმა და ექიმთ, ფარმაცევტებისა და სამედიცინო დების პროფესიონალურმა ასოციაციებმა უნდა მოამზადონ ზუსტი ინფორმაცია ჯანდაცვის მუშაკებისა და მოსახლეობის ფართო ფენებისათვის, აუხსნან მათ, რომ არ არსებობს ასეთი ცნება - გაციების საწინააღმდეგო საშუალება, და რომ ასეთი სიმპტომების დროს საუკეთესო საშუალებებია მოსვენება, დიდი რაოდენობით თბილი სითხე და იშვიათ შემთხვევებში პარაცეტამოლი ტკივილის მოსახსნელად.
|
