მთავარი » ფაილები » ორსულობა

---

	18.09.2009, 22:43
რკინადეფიციტური ანემია მთელ მსოფლიოშია გავრცელებული. იგი ორივე სქესის ნებისმიერი ასაკის წარმომადგენლებს შორის გვხვდება, მაგრამ განსაკუთრებით ხშირად ავადდებიან ბავშვები, ახალგაზრდა ქალები და ორსულები. ანემიის დროს სისხლში, ძვლის ტვინსა და დეპოში შემცირებულია რკინის შემცველობა. ამის შედეგად ირღვევა ჰემოგლობინის წარმოქმნის პროცესი, ვითარდება სისხლნაკლებობა და ირღვევა ქსოვილთა კვება. ორსულობის ბოლოს პრაქტიკულად ყველა ქალს აქვს რკინის ფარული დეფიციტი, ხოლო რკინადეფიციტური ანემია ორსულთა მესამედს უვითარდება. რკინადეფიციტური ანემიის მთავარი მიზეზია სისხლის დაკარგვა, რის გამოც ორგანიზმში ირღვევა ბალანსი რკინის მიღებასა და გამოყოფას შორის. ადამიანი რკინას უმთავრესად სურსათიდან იღებს. ჩვენს ორგანიზმში საკვებთან ერთად ყოველდღიურად 2000-2500 მგ რკინა ხვდება, თუმცა შეიწოვება არა უმეტეს 2 მგ-ისა - ეს ამ ელემენტის შეწოვის მაქსიმალური ზღვარია. ამავე დროს, შარდთან, განავალთან, ოფლთან, კანის ჩამოფცქვნილ ეპითელიუმსა და თმასთან ერთად ყოველდღე დაახლოებით 1 მგ რკინას ვკარგავთ. ამ მხრივ ქალები და მამაკაცები ერთმანეთისგან დიდად არ განსხვავდებიან. დამატებითი ფაქტორი ის არის, რომ ქალები დიდი ოდენობით სისხლს კარგავენ მენსტრუაციის, ორსულობის, მშობიარობისა და ლაქტაციის დროს, ამიტომ მათი ორგანიზმი უფრო მეტ რკინას ითხოვს, ვიდრე შეუძლია, საკვებთან ერთად მიიღოს და შეიწოვოს. ქალების 75% მენსტრუაციის დროს 20-30მგ რკინას კარგავს. მომდევნო მენსტრუაციამდე ორგანიზმი აღიდგენს რკინის მარაგს და ანემია არ ვითარდება. ჭარბი და ხანგრძლივი მენსტრუაციის დროს სისხლთან ერთად 50-250 მგ რკინა გამოიყოფა და ორგანიზმის მოთხოვნილება 2,5-3-ჯერ იმატებს, ამდენ რკინას კი საკვებიდან მისი ძალიან მაღალი შემცველობის დროსაც კი ვერ შევითვისებთ. ვითარდება დისბალანსი, რასაც ანემიამდე მივყავართ. ორსულობის, მშობიარობისა და ლაქტაციის დროს რკინის დანაკარგი 900 მგ-ს შეადგენს. ამ დანაკარგის აღდგენა ორგანიზმს 4-5 წლის განმავლობაში შეუძლია. თუ ქალმა ხელმეორედ ამაზე ადრე იმშობიარა, მას აუცილებლად განუვითარდება ანემია. რკინის დეფიციტი გარდაუვალია იმ ქალებისთვის, ვისაც 4-ზე მეტი შვილი ჰყავს. ამრიგად, ანემიის გამომწვევი და ხელშემწყობი ფაქტორებია: საკვებთან ერთად რკინის არასაკმარისი ოდენობით მიღება (უმთავრესად - ვეგეტარიანული დიეტის დროს); ენდომეტრიოზი, საშვილოსნოს მიომა და სხვა გინეკოლოგიური დაავადებები, რომლებსაც თან სდევს სისხლდენა; ორსულთა მძიმე ტოქსიკოზი; ხშირი სისხლდენა პლაცენტის წინამდებარეობის დროს. ორსულებს ანემია, ჩვეულებრივ, ორსულობის მეორე ნახევარში გამოაჩნდებათ. განასხვავებენ მის ორ სახეს: ორსულთა ანემიას და ანემიას ორსულებში. პირველ შემთხვევაში დაავადება ორსულობის დროს ვითარდება, მეორე შემთხვევაში კი მისი არსებობა ორსულობამდე იყო დადგენილი. ორსულთა ანემია უფრო მძიმედ მიმდინარეობს, ხოლო ორსულობამდე დაწყებული ანემია - შედარებით მსუბუქად, ვინაიდან ორგანიზმი მასთან შეგუებას ასწრებს, ორსულთა ანემია კი, არსებითად, ორსულობის ისეთივე გართულებაა, როგორიც ორსულთა ტოქსიკოზი. რკინის მარაგის შემცირება მხოლოდ ჰემოგლობინის ოდენობაზე როდი მოქმედებს. მისი როლი გაცილებით დიდია: რკინა მონაწილეობს ნივთიერებათა ცვლაში, ქსოვილთა სუნთქვაში. ორსულებს რკინადეფიციტური ანემიის ფონზე ხშირად უვითარდებათ ჟანგბადოვანი შიმშილი, რაც, თავის მხრივ, სხვადასხვა პათოლოგიას უდებს სათავეს. რკინადეფიციტური ანემია განიხილება როგორც ტოტალური ორგანული პათოლოგია, რომელიც ყველა ორგანოსა და ქსოვილის: ეპითელიუმის, სასუნთქი, საჭმლის მომნელებელი და იმუნური სისტემების, თავის ტვინის - ფუნქციონალურ და მორფოლოგიურ დაზიანებას იწვევს. ანემიის ხარისხი ჰემოგლობინის დონით განისაზღვრება: 110-90გ/ლ მსუბუქ ანემიად ითვლება, 89-70 გ/ლ - საშუალო ხარისხის ანემიად, 69გ/ლ-ზე დაბალი მაჩვენებელი კი - მძიმედ. მსუბუქი ანემიის შემთხვევაში ორსულს შესაძლოა არაფერი აწუხებდეს. კლინიკური ნიშნები, ჩვეულებრივ, საშუალო სიმძიმის ანემიის დროს ვლინდება. ქალი უჩივის სისუსტეს, თავბრუხვევას, თავის ტკივილს, გულის ფრიალს, ქოშინს, შრომის უნარის დაქვეითებას, თუმცა ეს სიმპტომები მხოლოდ რკინადეფიციტურ ანემიას არ ახასიათებს, - ისინი სხვა ნივთიერების ნაკლებობით განპირობებული ანემიის დროსაც გვხვდება. რკინადეფიციტური ანემიისთვის დამახასიათებელია კანის, ფრჩხილების, თმის სტრუქტურის დაზიანება, გემოვნების გაუკუღმართება. კანი ფითრდება, შრება, სკდება. შესამჩნევია კანისა და ცხვირ-ტუჩის სამკუთხედის მსუბუქი სიყვითლე. ჩნდება ნახეთქები პირის კუთხეებში. ფრჩხილები ფორმას იცვლის - ბრტყელდება, იზნიქება, მტვრევადი ხდება. ენა წითელი და მტკივნეულია. თმა იმტვრევა და ინტენსიურად ცვივა. კუნთოვანი სისუსტე ავადმყოფს იძულებულს ხდის, უარი თქვას ჩვეულ ფიზიკურ დატვირთვაზე. ის ჭამს ცარცს, თიხას, ქვიშას, მიწას, უმ ბურღულს, ყნოსავს მკვეთრი სუნის მქონე სითხეებს: ნავთს, ნაფტალინს, აცეტონს. გაძლიერებულია გულისცემა, აღინიშნება ქოშინი, ტკივილი გულის არეში, ზოგჯერ შუპდება ფეხები, ქვეითდება არტერიული წნევა. მძიმე ფორმის ანემიის დროს ვითარდება ანემიური მიოკარდიოდისტროფია - ე.წ. ანემიური გული. ანემიურ ორსულებს უფრო ძლიერი ოფლიანობა ახასიათებთ, ვიდრე ჯანმრთელებს. საშვილოსნოსა და პლაცენტაში ანემიის დროს დისტროფიული ცვლილებები ვითარდება, რაც პლაცენტის დაპატარავებას და მისი ჰორმონების (პროგესტერონის, ესტრადიოლის, პლაცენტური ლაქტოგენის) ოდენობის შემცირებას იწვევს. სისხლნაკლებობას ხშირად ერთვის გესტოზი. ნაადრევი მშობიარობა ასიდან 10-15 შემთხვევაშია მოსალოდნელი, ჰიპოტონიური სისხლდენა - 10 შემთხვევაში. ანემია აფერხებს ნაყოფის განვითარებას. ნაყოფის სიკვდილიანობა უმეტესად ანემიის მძიმე ფორმებს უკავშირდება. ახალშობილებს აქვთ წონის მკვეთრი უკმარისობა. მასის აღდგენა შედარებით ნელა ხდება. რკინის დეფიციტი ხელს უწყობს ახალშობილებში რკინადეფიციტური ანემიის განვითარებას, ჰემოგლობინის წარმოქმნის დარღვევას, გონებრივი და მოტორული განვითარების შეფერხებას, ქრონიკული ჰიპოქსიის ჩამოყალიბებას, იმუნური სისტემის დათრგუნვას. ლაბორატორიული დიაგნოსტიკა სისხლში დაქვეითებულია ჰემოგლობინის შემცველობა, ფერადობის მაჩვენებელი (0,85), შრატისმიერი რკინა. მომატებულია ერითროციტების ახალგაზრდა ფორმები. როგორ ვუმკურნალოთ რკინადეფიციტური ანემიის მკურნალობა რკინის პრეპარატების გარეშე, მხოლოდ რკინით მდიდარი სურსათით, შეუძლებელია. რკინის მაქსიმალური ოდენობა, რომლის საკვებიდან შეწოვაც შეუძლია ორგანიზმს, დღეში 2,5მგ-ია, სამკურნალო პრეპარატებიდან შეწოვა კი 15-20-ჯერ უკეთესია. რა მივირთვათ მენიუ უნდა იყოს სრულყოფილი, რკინითა და ცილით მდიდარი. განსაკუთრებით სასარგებლოა ხორცეული. ხორციდან რკინის 6% შეიწოვება, კვერცხიდან და თევზიდან - 2-ჯერ ნაკლები, ხოლო მცენარეული საკვებიდან - მხოლოდ 0,2%, ამიტომ ვაშლის, ბროწეულის, სტაფილოს თუნდაც დიდი რაოდენობით მირთმევას აზრი არ აქვს. ყოველდღიური რაციონი უნდა შეიცავდეს: 120-200გ ხორცს ან 150-250 გ თევზს, 1 კვერცხს, 1 კგ-მდე რძის პროდუქტებს (ყველს, ხაჭოს, მაწონს და ა.შ.), 80-100 გ ცხიმს, დაახლოებით 800 გ ხილსა და ბოსტნეულს (ნაწილი უმი უნდა მიირთვათ). აუცილებელია ვიტამინები: C - 100 მგ, A - 6600 სე, B1 - 2,5 მგ, B2 - 4 მგ, PP - 20 მგ. საჭიროა თუ არა სისხლის გადასხმა რკინადეფიციტური ანემიის დროს სისხლის გადასხმა სასიცოცხლო ჩვენების გარეშე სასურველი არ არის. ჯერ ერთი, დიდია C ვირუსული ჰეპატიტითა და მონონუკლეოზით დაავადების საშიშროება, მეორე - სისხლის გადასხმისას ორსულის ორგანიზმში წარმოიქმნება ანტისხეულები, რამაც მომდევნო ორსულობისას შესაძლოა სპონტანური აბორტი, ნაადრევი მშობიარობა, მკვდრადშობადობა, ახალშობილთა ჰემოლიზური დაავადება გამოიწვიოს. მივიღოთ თუ არა რკინის პრეპარატები? აუცილებლად! რკინის პრეპარატების ნაცვლად B1, B2, B6, B12 ვიტამინების, ფოლიუმის მჟავას, ღვიძლის ან სპილენძის პრეპარატების დანიშვნა გაუმართლებელია. რკინის პრეპარატები შეიცავს კომპონენტებს, რომლებიც აძლიერებს რკინის შეწოვას: ცისტეინს, ასკორბინის მჟავას, ქარვის მჟავას, ფუმარინის მჟავას და სხვა. რკინის პრეპარატები ორსულებისთვის უკუნაჩვენები არ არის. ორსულებსა და მეძუძურ ქალებს რკინადეფიციტური ანემიის სამკურნალოდ და თავიდან ასაცილებლად უნიშნავენ კომპლექსურ პრეპარატებს, რომლებშიც რკინასთან ერთად ვიტამინები და მიკროელემენტებიც შედის. განსაკუთრებით ეფექტურია საშუალებები, რომლებიც ჩ ვიტამინს შეიცავს. რკინის პრეპარატებით მკურნალობა ხანგრძლივად არის საჭირო, ვინაიდან ჰემოგლობინის ნორმალიზება ორგანიზმში რკინის მარაგის შევსებას არ ნიშნავს. ორ-სამთვიანი მკურნალობისა და ანემიის ლაბორატორიული ალაგების შემდეგ მედიკამენტის მიღება შედარებით მცირე დოზებით კიდევ სამ თვეს უნდა გაგრძელდეს. მეტიც - ნახევარი წლის განმავლობაში პრეპარატის მცირე დოზით მიღება რკინის მარაგის შევსების შემდეგაც მიზანშეწონილია. თუ მენსტრუაციის დროს ქალი ბევრ სისხლს კარგავს, რეკომენდებულია, ყოველწლიურად ერთი თვის განმავლობაში ჩაიტაროს ანტიანემიური პრეპარატის კურსი. რომ არ განვითარდეს ანემიის განვითარების მაღალი რისკი აქვთ: ქალებს, რომლებსაც ადრეც ჰქონდათ ანემია; ქრონიკული ინფექციის ან შინაგანი ორგანოების ქრონიკული დაავადების მქონე ქალებს; მრავალჯერ ნამშობიარევ ქალებს; ორსულებს, რომელთა ჰემოგლობინის მაჩვენებელი პირველ ტრიმესტრში 120გ/ლ-ზე ნაკლები იყო; ქალებს მრავალნაყოფიანი ან ტოქსიკოზით მიმდინარე ორსულობის დროს; ქალებს, რომლებსაც მენსტრუაცია წლების განმავლობაში ხუთ დღეზე მეტხანს უგრძელდებოდათ. პროფილაქტიკისთვის ინიშნება რკინის პრეპარატების საშუალო დოზა 4-6 თვის განმავლობაში ორსულობის მეთორმეტე-მეთოთხმეტე კვირიდან. რეკომენდებულია ხორცის ხშირი მიღება. რკინადეფიციტური ანემიის პროფილაქტიკა ნაყოფს რკინის საკმარის მარაგს უქმნის, რაც საშუალებას გვაძლევს, თავიდან ავიცილოთ რკინის დეფიციტი ახალშობილებშიც.
1 2 3 4 5 კატეგორია: ორსულობა | დაამატა: baby
ნანახია: 65140 | რამოტვირთვები: 0 | რეიტინგი: 2.0/3

სულ კომენტარები: 0